Wanneer je iets koopt via de affiliate links in onze content, kunnen we een commissie ontvangen zonder extra kosten voor jou. Ontdek 
Wat is een speciaal teken?
Een speciaal teken is elk teken dat geen letter of cijfer is. In deze context verwijst een teken naar een schrijf element dat wordt gebruikt om informatie weer te geven.
In geschreven communicatie kunnen speciale tekens worden gebruikt om een concept, actie of opdracht weer te geven zonder dat er een lange uitleg nodig is.
Techopedia legt uit wat een speciaal teken betekent
Speciale tekens kunnen bedrukbaar of niet-bedrukbaar zijn. Afdrukbare speciale tekens (zoals leestekens of emoji’s) kun je zien op een computerscherm en afdrukken op papier.
Niet-afdrukbare speciale tekens worden daarentegen gebruikt om formaten of acties binnen een computer systeem aan te sturen. Ze zullen nooit te zien zijn op een computerscherm, maar wel in broncode.
ASCII en Unicode zijn twee coderingsstandaarden die een belangrijke rol spelen in hoe afdrukbare en niet-afdrukbare speciale tekens worden weergegeven, opgeslagen en verwerkt in digitale systemen.
Wat is het doel van een speciaal teken?
Het doel van een speciaal teken is om geschreven communicatie te verrijken door een specifiek idee, emotie of functie op een beknopte manier over te brengen. De effectiviteit van de betekenis van een speciaal teken hangt af van de context en het begrip van een bepaald symbool door de lezer.
Speciale ASCII-tekens
Speciale ASCII-tekens werden in de jaren ’60 ontwikkeld door een samenwerkingsverband onder leiding van de American Standards Association, die nu bekend staat als het American National Standards Institute (ANSI).
In essentie gestandaardiseerde de vereniging de manier waarop 128 Engelse letters, cijfers en speciale tekens worden weergegeven in digitale tekstbestanden. (ASCII staat voor American Standard Code for Information Interchange.)
De onderstaande tabel bevat speciale ASCII-tekens die kunnen worden afgedrukt en gebruikt in een groot aantal verschillende programmeer- en opmaak contexten.
| Speciaal karakter | ASCII-code | Beschrijving |
| 32 | Ruimte | |
| ! | 33 | Uitroepteken |
| “ | 34 | Dubbele aanhalingstekens |
| # | 35 | Cijferteken |
| $ | 36 | Dollarteken |
| % | 37 | Procent teken |
| & | 38 | Ampersand |
| ‘ | 39 | Enkel citaat |
| ( | 40 | Linkerhaakje |
| ) | 41 | Haakje rechts |
| * | 42 | Asterisk |
| + | 43 | Plusteken |
| , | 44 | Komma |
| – | 45 | Koppelteken of minteken |
| . | 46 | Periode |
| / | 47 | Voorwaartse Slash |
| : | 58 | Kolon |
| ; | 59 | Puntkomma |
| < | 60 | Minder-dan teken |
| = | 61 | Gelijk teken |
| > | 62 | Groter-dan teken |
| ? | 63 | Vraagteken |
| @ | 64 | Bij teken |
| [ | 91 | Vierkante beugel links |
| \ | 92 | Backslash |
| ] | 93 | Rechtse vierkante beugel |
| ^ | 94 | Caret |
| _ | 95 | Underscore |
| ` | 96 | Graf accent |
| { | 123 | Linker accolade |
| | | 124 | Verticale balk |
| } | 125 | Rechter accolade |
| ~ | 126 | Tilde |
De volgende tabel bevat speciale ASCII-tekens die niet afdrukbaar zijn. Deze speciale tekens worden gebruikt om de opmaak, de stroom en het gedrag van gegevens en digitale apparaten te regelen om een soepele werking en communicatie binnen en tussen computersystemen te garanderen.
| Speciaal teken | ASCII-code | Beschrijving |
|
NUL |
0 |
Nietig karakter |
|
SOH |
1 |
Begin van de kop |
|
STX |
2 |
Begin van de tekst |
| ETX | 3 |
Einde tekst |
| EOT | 4 | Einde transmissie |
| ENQ | 5 | Aanvraag |
| ACK | 6 | Erkenning |
| BEL | 7 | Bell |
| BS | 8 | Backspace |
| HT | 9 | Horizontaal tabblad |
| LF | 10 | Lijninvoer |
| VT | 11 | Verticaal tabblad |
| FF | 12 | Formulier invoer |
| CR | 13 | Terugkeren |
| SO | 14 | Shift Out / X-On |
| SI | 15 | Shift In / X-Off |
| DLE | 16 | Gegevenskoppeling Ontsnappen |
| DC1 | 17 | Apparaatbesturing 1 (oft. XON) |
| DC2 | 18 | Apparaatbediening 2 |
| DC3 | 19 | Apparaatbediening 3 (oft. XOFF) |
| DC4 | 20 | Apparaatbediening 4 |
| NAK | 21 | Negatieve bevestiging |
| SYN | 22 | Synchroon stationair |
| ETB | 23 | Einde overdrachtsblok |
| CAN | 24 | Annuleren |
| EM | 25 | Einde Medium |
| SUB | 26 | Vervang |
| ESC | 27 | Ontsnappen |
| FS | 28 | Bestandsscheiding |
| GS | 29 | Groep Scheiding |
| RS | 30 | Record Scheiding |
| US | 31 | Eenheidsscheider |
Unicode speciale tekens
Unicode, dat in de jaren 1990 werd ontwikkeld door een consortium van technologiebedrijven en -organisaties, breidde het aantal speciale tekens uit dat ASCII heeft gecodeerd om een breder scala aan alfabetten, talen en symbolen mogelijk te maken.
Vandaag de dag biedt het Unicode Consortium richtlijnen voor het coderen van meer dan 144.000 alfabetische letters, cijfers en speciale tekens.
Het consortium herziet zijn Universal Character Set (UCS) regelmatig en voegt nieuwe tekens en symbolen toe als dat nodig is om te voldoen aan de veranderende behoeften van wereldwijde communicatie.
De onderstaande tabel bevat een lijst met afdrukbare speciale Unicode-tekens die de diversiteit van de standaard laten zien.
| Speciaal teken | Codepunt | Beschrijving |
| ? | U+00A9 | Auteursrechtsymbool |
| ? | U+00AE | Geregistreerd handelsmerksymbool |
| ? | U+2122 | Symbool handelsmerk |
| ? | U+203D | Interrobang |
| ￡ | U+00A3 | Pond sterling teken |
| € | U+20AC | Euroteken |
| ? | U+2713 | Vinkje |
| ? | U+2601 | Cloud |
| ? | U+2615 | Warme drank |
| ? | U+262F | Yin yang |
| ? | U+267B | Recyclingsymbool voor algemene materialen |
| ?? | U+1F4A9 | Stapel poep |
| ?? | U+1F37B | Rinkelende bierpullen |
| ?? | U+1F984 | Eenhoorn gezicht |
| ?? | U+1F525 | Vuur |
| ?? | U+1F680 | Raket |
| ?? | U+1F408 | Kat |
| ?? | U+1F415 | Hond |
| ?? | U+1F4A3 | Bom |
| ?? | U+1F377 | Wijnglas |
| ?? | U+1F95A | Ei |
| ?? | U+1F3C6 | Trofee |
| ?? | U+1F3A8 | Kunstenaarspalet |
| ?? | U+1F3B8 | Gitaar |
| ?? | U+1F3C0 | Basketbal |
| ?? | U+1F680 | Raket |
| ?? | U+1F451 | Kroon |
| ?? | U+1F484 | Lippenstift |
| ?? | U+1F48E | Edelsteen |
| ?? | U+1F4F1 | Mobiele telefoon |
| ?? | U+1F4BB | Laptop |
| ?? | U+1F52B | Waterpistool |
| ?? | U+1F5A5 | Desktopcomputer |
| ?? | U+1F3A4 | Microfoon |
| ?? | U+1F3B5 | Muzikale noot |
| ?? | U+1F3B6 | Muzieknoten |
| ?? | U+1F4F7 | Camera |
| ?? | U+1F4F8 | Camera met flitser |
| ?? | U+1F4F9 | Videocamera |
| ?? | U+1F3AC | Klep |
| ?? | U+1F4FA | Televisie |
| ?? | U+1F4FB | Radio |
| ?? | U+1F399 | Studiomicrofoon |
| ?? | U+1F3A5 | Filmcamera |
| ?? | U+1F47E | Buitenaards monster |
| ?? | U+1F9EE | Abacus |
De volgende tabel bevat een selectie van niet-afdrukbare Unicode-tekens die worden gebruikt voor controle en opmaak. Ze zijn vergelijkbaar met hun ASCII-tegenhangers, maar ze hebben een breder toepassingsgebied.
| Speciaal teken | Codepunt | Beschrijving |
| U+0000 | NULL | Teken nul |
| U+0009 | CHARACTER TABULATIE | Horizontale tab |
| U+000A | LINE FEED (LF) | Regelinvoer, nieuwe regel |
| U+000D | CARRIAGE RETURN (CR) | Carriage return |
| U+001B | ESCAPE | Ontsnappingsteken |
| U+007F | DELETE Teken | verwijderen |
| U+200B | RUIMTE NUL BREEDTE | Ruimte zonder breedte |
| U+200C | NUL BREEDTE NIET-JOINER | Niet-joiner voor samengestelde tekens |
| U+200D | NUL BREEDTE VIJDER | voor ligaturen |
| U+2028 | LINE SEPARATOR | Scheider voor lijnen |
| U+2029 | ALINEASCHEIDINGSTEKEN | Scheidingsteken voor alinea’s |
Speciale tekens en wachtwoorden
Best practices voor sterke wachtwoorden raden aan om een mix van speciale tekens, cijfers en hoofdlettergevoelige letters te gebruiken om een extra laag complexiteit toe te voegen en het aantal mogelijkheden voor elk teken in een wachtwoordreeks aanzienlijk te verhogen.
Een sterk wachtwoord dat hoofdletters en kleine letters, cijfers en standaard ASCII-symbolen combineert, kan voor de meeste eindgebruikers een goede balans bieden tussen veiligheid en gemak.
Hoewel het opnemen van speciale Unicode-tekens in theorie de sterkte van wachtwoorden kan verbeteren, hebben de meeste websites, apps en Point-of-Sale (PoS) terminals geen ingebouwd hulpprogramma voor het in kaart brengen van tekens waarmee gebruikers kunnen bladeren en de tekens uit de Universal Character Set van Unicode kunnen selecteren.
Lijst met speciale tekens voor IoT-apparaten
Veel Internet of Things (IoT)-apparaten die vandaag de dag in gebruik zijn, hebben beperkingen die van invloed zijn op hun vermogen om speciale Unicode-tekens te gebruiken of om de volledige reeks speciale ASCII-tekens te ondersteunen.
De onderstaande tabel bevat een verkorte lijst (subset) van de speciale ASCII-tekens die een verkooppunt terminal kan gebruiken.
| PoS Speciaal karakter | Beschrijving |
| # | Vaak gebruikt om nummers op te geven of als onderdeel van een telefoonnummer. |
| $ | Gebruikelijk bij het aangeven van prijzen of bedragen in Amerikaanse dollars. |
| % | Gebruikt voor kortingen of belastingtarieven. |
| * | Kan worden gebruikt voor speciale functies of als jokerteken. |
| + | Gebruikt voor optellingen en internationale kiescodes. |
| – | Gebruikt in telefoonnummers en negatieve bedragen. |
| . | De decimale komma in bedragen. |
| / | Soms gebruikt in datums of als deling operator. |
| : | Gebruikt in tijdnotatie. |
| = | Gebruikt in operaties om gelijkwaardigheid aan te duiden. |
| @ | Wordt gebruikt voor het invoeren van e-mailadressen. |
| , | Kan worden gebruikt als scheidingsteken in grote getallen of bij gegevensinvoer. |
Beperkingen voor speciale tekens kunnen fouten en inconsistenties bij gegevensinvoer voorkomen, het risico op injectieaanvallen verminderen en compatibiliteit tussen verschillende gegevensopslagsystemen en databases garanderen. Dit zijn belangrijke aandachtspunten voor randapparaten die gegevens lokaal moeten verwerken en/of moeten interfacen met andere IoT-apparaten.
Sommige van de beste POS-systemen en IoT-apparaten voor zowel consumenten- als zakelijk gebruik ondersteunen in toenemende mate Unicode in subsets van speciale tekens symbolen om ruimte te bieden aan een breder scala aan talen en speciale tekens.
Deze verandering wordt gedreven door globalisering en de noodzaak om verschillende taalkundige vereisten te ondersteunen.
Helaas kunnen specifieke subsets van tekens vari?ren afhankelijk van het individuele IoT-apparaat, het beoogde gebruik en de fabrikant van het apparaat. Dit betekent dat zelfs apparaten die zijn ontworpen voor vergelijkbare doeleinden mogelijk niet dezelfde reeks tekens ondersteunen.
Speciale tekens typen
Veel ASCII-tekens kunnen rechtstreeks in elektronische documenten en webformulieren worden getypt.
Dat komt omdat de shift-toets speciale tekens op een computertoetsenbord kan activeren. Het speciale teken # kan bijvoorbeeld worden getypt door de shift-toets ingedrukt te houden terwijl je het cijfer 3 typt.
Numerieke toetsenborden op standaard Windows-toetsenborden kunnen ook worden gebruikt om speciale tekens te typen – maar je moet de numerieke code kennen voor het teken dat je wilt typen. Als je bijvoorbeeld de Alt-toets en Caps Lock-toets van het toetsenbord tegelijkertijd ingedrukt houdt en vervolgens 35 typt op het numerieke toetsenblok, typ je dit: #
Hoe kun je een speciaal teken invoegen?
De eenvoudigste manier om een speciaal teken in te voegen is door het te kopi?ren uit de tekenmap van een besturingssysteem en het te plakken waar je het wilt hebben.
Een tekenmap is een hulpprogramma waarmee je een groot aantal speciale tekens kunt bekijken en selecteren die in een besturingssysteem (OS) zijn ge?nstalleerd.
Een Windows-tekenkaart openen
Druk op de Windows-toets.
Typ “tekenkaart” in het zoekvak.
Klik op de app “Character Map” in de zoekresultaten.
Zo krijg je toegang tot een MacOS-tekenkaart
- Klik in de menubalk bovenin het scherm op het menu “Bewerken
- Selecteer “Emoji & symbolen”.
De meeste Linux-besturingssystemen hebben ook een karakterschets. In GNOME-omgevingen staat het bekend als “Gucharmap” (GNOME Character Map). In KDE-omgevingen heet het “KCharSelect”.
Hoe de tekenkaart te openen in GNOME-omgevingen
- Open het Activiteitenoverzicht door te klikken op Activiteiten links bovenin het scherm of door op de Super-toets (Windows-toets) te drukken.
- Begin met het typen van “Character Map” of “Gucharmap” en druk op Enter wanneer de toepassing verschijnt in de resultaten.
Hoe krijg ik toegang tot de Character Map in KDE-desktop omgevingen?
- Open de Application Launcher door op het applicatiemenu links onderin het scherm te klikken of door op de Super (Windows) toets te drukken.
- Zoek naar “KCharSelect” of “Character Selector” en open de toepassing.
Speciale tekengeneratoren
Generatoren van speciale tekens en kaarten van speciale tekens dienen vergelijkbare doelen, maar er zijn nuances in hun functionaliteit en gebruik.
Generatoren van speciale tekens zijn webgebaseerde hulpmiddelen of functies van software applicaties die het invoegen van speciale tekens in documenten, websites of softwareprojecten vergemakkelijken.
Voor speciale tekens die niet beschikbaar zijn via een generator of besturingssysteem, moeten gebruikers deze mogelijk kopi?ren en plakken vanaf een web bron of een app van derden gebruiken.
Software voor speciale tekens
Softwareapplicaties voor speciale tekens hebben meer opties dan OS karakterkaarten. Meestal heeft dit type app een grote bibliotheek met speciale tekens en geavanceerde zoekopties. Dit kan vooral waardevol zijn voor professionals op het gebied van grafisch ontwerp, webontwikkeling en typografie.
PopChar (Windows/Mac) en BabelMap (Windows) zijn twee van de bekendste tekenkaart-apps van derden.
